Οι αποδόσεις που συνδέονται με την επίτευξη 

            Οι αποδόσεις εμπλέκονται στο πώς εξηγούμε τα αίτια συμπεριφορών, δικών μας αλλά και άλλων ατόμων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν περιβαλλοντικές, εξωτερικές και ψυχολογικές, εσωτερικές αποδόσεις, ανάλογα με το πώς ερμηνεύονται τα αίτια των εκάστοτε συμπεριφορών. Οι ψυχολογικές αποδόσεις μπορεί να είναι είτε λόγοι ικανότητας του ατόμου είτε προσπάθειας, που καταβάλλεται.

           Οι αποδόσεις, οι οποίες σχετίζονται με την επίτευξη, χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό στην ερμηνεία συμπεριφορών, όπως η διατήρηση της επιμονής του παιδιού παρά τα εμπόδια, στην επίτευξη. Σε κάποιες περιπτώσεις παιδιών, παρουσιάζεται κινητοποίηση για επίτευξη, που σημαίνει ότι, όταν υπάρχουν απαιτητικές εργασίες, το παιδί δεν παραιτείται και διατηρεί την επιμονή του, μαθαίνοντας όλο και περισσότερα και αναπτύσσοντας τις ικανότητές του.

           Όταν υπάρχουν αποδόσεις, που προσανατολίζονται προς την τέλεια γνώση (mastery-oriented attributions), στην περίπτωση επιτυχιών, το αποτέλεσμα θεωρείται από το άτομο ότι οφείλεται στις επαρκείς ικανότητές του, ενώ σε περίπτωση αποτυχιών, το άτομο θεωρεί ότι υπάρχουν παράμετροι που ειναι δυνατό να αλλάξουν είτε να ελεγχθούν. Και αυτό αφορά, τόσο το ενδεχόμενο οι παράμετροι να αφορούν στο ίδιο το άτομο, όσο και να προέρχονται από το εξωτερικό του περιβάλλον. 

           Βλέπουμε ένα άτομο που προσπαθεί να μαθαίνει, επιδεικνύοντας επιμονή και χρησιμοποιώντας τις ικανότητές του. Θεωρεί ότι μπορεί να μην αποτύχει αρκεί να προσπαθήσει περισσότερο, και ότι ασφαλώς και μπορεί να πετύχει, αρκεί να συνεχίσει να προσπαθεί πολύ, κάτι που θα αναπτύξει τις ικανότητές του. Επιδιώκει σε μεγάλο βαθμό την επίτευξη, και μάλιστα την αναμένει, προσπερνώντας τις δυσκολίες μέσα από την επιμονή.  

           Κι ενώ στις αποδόσεις, που προσανατολίζονται προς την τέλεια γνώση, οι εποικοδομητικές ερμηνείες του ατόμου σε κάθε επιτυχία ή αποτυχία του συνοδεύονται από διαρκή προθυμία και αυτοέλεγχο, υπάρχει μια τελείως διαφορετική αντιμετώπιση των ίδιων γεγονότων στην μαθημένη ανικανότητα (learned helplessness). Εδώ το άτομο δεν αναμένει και τόσο ότι θα πετύχει. Όταν πετυχαίνει σε κάτι, θεωρεί ότι αυτό οφείλεται σε περιβαλλοντικές παραμέτρους κι όχι στο ίδιο το άτομο, ενώ όταν έχει αποτυχία σε κάτι θεωρεί ότι αυτό οφείλεται στη μόνιμη έλλειψη ικανότητάς του.

           Στην περίπτωση δύσκολων εργασιών δεν υπάρχει επιμονή αλλά γρήγορη εγκατάλειψη της προσπάθειας. Κι όμως μόνο όταν συνεχίζουμε να προσπαθούμε μπορούμε να δούμε που μπορούμε τελικά να φτάσουμε...Στη μαθημένη ανικανότητα, οι επίπονες εργασίες και οι δυσμενείς αξιολογήσεις αποφεύγονται, και δεν αναπτύσσονται οι δεξιότητες, που θα οδηγήσουν σε επιτυχία.  

          Βλέπουμε λοιπόν πώς ο τρόπος ερμηνείας της επιτυχίας είτε της αποτυχίας μπορεί να επηρεάσει τη διαχείριση δύσκολων καθηκόντων, την προσπάθεια που θα καταβάλλουμε, την επιμονή μας, τους στόχους που θα θέσουμε, τις προσδοκίες μας, επηρεάζοντας έτσι και το αποτέλεσμα της επιτυχίας μας ή της αποτυχίας!

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Οι δεξιότητες του Γονέα που συμβάλλουν στην Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη του παιδιού 

           Η σωστή ανάληψη του ρόλου του γονέα προϋποθέτει την αυτογνωσία του ίδιου του γονέα και την ικανότητα κατανόησης των χαρακτηριστικών του, των δεξιοτήτων του, καθώς και των μειονεκτημάτων του. Η ανάληψη του γονεϊκού ρόλου είναι γεμάτη προκλήσεις, και σε περιπτώσεις μη αποτελεσματικών συμπεριφορών του γονέα, θα πρέπει να υπάρξει αναγνώριση του λάθους του, παρά επιμονή στη λαθεμένη συμπεριφορά. Αυτό θα λειτουργήσει ενισχυτικά στην εμπιστοσύνη του παιδιού προς τον γονέα, ενδυναμώνοντας τη σχέση γονέα - παιδιού. Συνεπώς, ξεκινάμε από μια προσεκτική αυτοκριτική όσον αφορά τον τρόπο συμπεριφοράς μας και σύνδεσής μας με το παιδί.

           Είναι σημαντικό το να μπορεί ο γονέας να ελέγχει τα συναισθήματά του και να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του και τις αντιδράσεις του. Οι περιπτώσεις όπου γεγονότα και καταστάσεις μεταβάλλονται είναι αναπόφευκτες. Το ίδιο πιθανές είναι οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια. Το παιδί αναπτύσσει τις ψυχοκοινωνικές του δεξιότητες μέσα από τη διαπροσωπική σχέση με το γονέα και είναι απαραίτητο να ''μάθει'' τις δεξιότητες που θα το βοηθήσουν. Ελέγχουμε τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις, μειώνουμε τα επίπεδα στρες και το άγχος μας, δεν ενεργούμε με βάση το πώς νοιώθουμε και βελτιώνουμε τα συναισθήματά μας. 

           Για να μπορέσει να αναπτυχθεί το παιδί ομαλά σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο θα πρέπει να αναπτύσσεται σε ένα ισορροπημένο οικογενειακό πλαίσιο, ήρεμο, και με σταθερές θετικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Οι συνθήκες μέσα στην οικογένεια θα πρέπει να ευνοούν τη συναισθηματική ανάπτυξη και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.

           Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού έχει η ικανότητα του γονέα να εντοπίζει και να ανταποκρίνεται στις βιολογικές, τις ψυχολογικές και τις κοινωνικές ανάγκες του παιδιού, αναπτύσσοντας έτσι το συναίσθημα ασφάλειας στο παιδί. Ο γονέας που διαθέτει τη δεξιότητα του να εκφράζει αποδοχή απέναντι στο παιδί, συμβάλλει στην προαγωγή της ομαλής ανάπτυξης του παιδιού και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του. Επίσης, η έκφραση της αποδοχής από την πλευρά του γονέα αναπτύσσει την αποδοχή του ίδιου του παιδιού για τον εαυτό του, σε αντίθεση με την επικοινωνία της απόρριψης από την πλευρά του γονέα, η οποία αναπτύσσει το αίσθημα ανασφάλειας, μειώνοντας την αυτοεκτίμηση του παιδιού.

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc.  

Ντοπαμίνη : Ενισχύοντας τον νευροδιαβιβαστή της ευτυχίας 

           Η ντοπαμίνη αποτελεί νευροδιαβιβαστή, και είναι κατεχολαμίνη, που δημιουργείται από την πρόδρομη ουσία τυροσίνη. Μετά τη σύνθεσή της, η ντοπαμίνη λαμβάνεται από τα συναπτικά κυστίδια, ενώ κατόπιν γίνεται απελευθέρωσή της στη συναπτική σχισμή. Η ντοπαμίνη διαθέτει 5 κατηγορίες υποδοχέων. Εχει παρατηρηθεί η σημαντική εμπλοκή του ντοπαμινεργικού συστήματος στο εγκεφαλικό σύστημα ανταμοιβής.

           Σε άτομα, που πάσχουν από κατάθλιψη, μπορεί να εμφανίζεται μειωμένη δράση της ντοπαμίνης, και μάλιστα στη συγκεκριμένη διαταραχή της διάθεσης αναφέρονται μειωμένοι μεταβολίτες της ντοπαμίνης. Επιπλέον, η ντοπαμίνη αναστέλλει την έκκριση της ορμόνης προλακτίνης από την υπόφυση. 

          Επιδιώκοντας την ενίσχυση της ντοπαμίνης, μπορούμε να εστιάσουμε στην πρόδρομη ουσία της, που είναι η τυροσίνη. Σε αυτό το σημείο, έχει μεγάλη σημασία η επιλογή της σωστής διατροφής. Είναι θετικό να εντάξουμε στη διατροφή μας τροφές όπως : οι μπανάνες, τα αυγά, το γιαούρτι, το κοτόπουλο, το μοσχάρι, το καρπούζι, τα αμύγδαλα, τα ψάρια, η σοκολάτα, ο καφές, και ακόμα το πράσινο τσάι. Ο ρόλος της σωστής διατροφής στη θεραπεία του εγκεφάλου είναι ιδιαίτερα σημαντικός. 

           Θετική επίδραση μπορεί να έχει το να επενδύσουμε στη σωματική άσκηση, η οποία λειτουργεί μειώνοντας το στρες. Συγχρόνως, με την άσκηση ενισχύεται η σεροτονίνη, ένας άλλος νευροδιαβιβαστής, ο οποίος συνδέεται με την κατάθλιψη, όπου υπάρχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης. Άλλωστε, όπως έχει διαπιστωθεί, η σεροτονίνη εμπλέκεται και στις διαταραχές του άγχους. Με τη σωματική άσκηση αυξάνονται και οι ενδορφίνες, οι οποίες ωφελούν σημαντικά την υγεία μας. 
           Στην ενίσχυση του νευροδιαβιβαστή συμβάλλουν η αποτοξίνωση, η αποφυγή της ζάχαρης και των κορεσμένων λιπαρών. Χρειάζεται όμως και κάτι άλλο πέρα από την έμφαση στον υγιεινό τρόπο ζωής και τα ωφέλη του. Να επενδύσουμε στη δημιουργία. Να βρούμε θετικά, ευχάριστα ερεθίσματα, όπως συμβαίνει κατά τη μάθηση. Να πετύχουμε στόχους. Μπορουμε να ορίσουμε, τόσο καθημερινούς, όσο και μηνιαίους στόχους, τους οποίους να προσπαθούμε να πετύχουμε. 

           Στην έκκριση της ντοπαμίνης μπορεί να συντελέσει και η μουσική, που ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Επίσης, η κοινωνικοποίηση φαίνεται να επηρεάζει θετικά, συνεπώς αξίζει να επιδιώκουμε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, προάγοντας την απελευθέρωση περισσότερης ντοπαμίνης. Διαμορφώνοντας αυτό το πλαίσιο επιλογών στην καθημερινότητά μας και κυρίως, δίνοντας ένα προβάδισμα στην επίτευξη και την ευχαρίστηση, θα οδηγηθούμε στην εμπειρία μεγαλύτερης χαράς και επιβράβευσης!

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 
 

Σεμινάριο με θέμα : Η διαταραχή της Κατάθλιψης στην ενήλικη ζωή 

Αγαπημένοι μου φίλοι, 

μέσα από την ιστοσελίδα μας θα παρουσιαστεί σεμινάριο με θέμα τη ΄διαταραχή της Κατάθλιψης΄, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε περισσότερο και να αποκωδικοποιήσουμε αυτή την τόσο συχνή ψυχική διαταραχή. 

Κεντρικές ενότητες του σεμιναρίου θα είναι:

Επιδημιολογία της Κατάθλιψης

Αιτιολογικοί παράγοντες : βιολογικοί, γενετικοί, ψυχοκοινωνικοί

Διάγνωση

Χαρακτηριστικά της καταθλιπτικής νόσου

Θεραπεία

Το σεμινάριό μας θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στις 3 και 5 Ιουλίου του 2023, και θα έχει διάρκεια 3 ώρες κάθε φορά, στις : 17:00 - 20:00. Απευθύνεται, τόσο σε ειδικούς της ψυχικής υγείας, όσο και σε κάθε άτομο που ενδιαφέρεται για τη μελέτη της κατάθλιψης. 

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τη συμμετοχή στο σεμινάριο, που είναι δωρεάν, μπορείτε να στείλετε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο email  μας, που είναι webpsychologia@sousougeni.com, είτε να επικοινωνήσετε μέσα από τη φόρμα επικοινωνίας της ιστοσελίδας. 

Εισηγήτρια του σεμιναρίου, 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc.

Μια ματιά στην κλινική παρέμβαση : τα προβολικά τεστ προσωπικότητας και ψυχοπαθολογίας 

         Η χρήση προβολικών τεστ προσωπικότητας και ψυχοπαθολογίας οδηγεί σε πιο σφαιρική αξιολόγηση της προσωπικότητας του ατόμου σε σχέση με την αξιολόγηση με τη χρήση ερωτηματολογίων. Επιπλέον, κατά τη χρησιμοποίηση των προβολικών τεστ, επιτυγχάνεται η ανίχνευση του εγχειρήματος του ατόμου να μην παρουσιάσει τα πραγματικά του γνωρίσματα, ώστε να φανεί πως διαθέτει περισσότερη προσαρμοστικότητα. 

           Τα προβολικά τεστ περιλαμβάνουν αδόμητα ή διφορούμενα ερεθίσματα, τα οποία δεν είναι σαφή, και το άτομο καλείται να δώσει νόημα στα ερεθίσματα αυτά. Ανάλογα με την προσωπική ερμηνεία των ερεθισμάτων, που παρουσιάζονται, επιτυγχάνεται η προβολή του πώς αντιλαμβάνεται το άτομο καταστάσεις είτε η προβολή συμβάντων, που έχει βιώσει. Λόγω της ασάφειας των ερεθισμάτων επιτυγχάνεται προβολή των αναγκών που έχει το άτομο.

        Οι προβολικές δοκιμασίες ερμηνεύονται βάσει κάποιας θεωρίας προσωπικότητας. Σε κάποιες ερμηνείες των προβολικών δοκιμασιών επικεντρωνόμαστε περισσότερο στις γνωστικές και αντιληπτικές διεργασίες, στο πλαίσιο απόδοσης νοήματος στα μη δομημένα ερεθίσματα. Σε άλλες ερμηνείες, εστιάζουμε στον συμβολικό χαρακτήρα των απαντήσεων του ατόμου. Ετσι, η ερμηνεία πορείας αναφέρεται στον συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και αντίληψης του ατόμου και στους μηχανισμούς απαλλαγής του από την ανησυχία. Στην περίπτωση της ερμηνείας περιεχομένου, η ερμηνεία αναφέρεται στο ζήτημα που αποτελεί αντικείμενο αντίληψης και νόησης για το άτομο, καθώς και στο ζήτημα, που το άτομο προσπαθεί να μην σκέφτεται. 

           Προβολικές δοκιμασίες αποτελούν η δοκιμασία θεματικής αντίληψης (ΤΑΤ), η δοκιμασία 'Ζωγράφισε ένα πρόσωπο' (Draw-a-Person), η δοκιμασία συμπλήρωσης πρότασης (Sentence Completion Test) και το τεστ Rorschach. Στο πλαίσιο της χορήγησης προβολικών δοκιμασιών, αφενός η αναγνώριση του πώς το άτομο διαχειρίζεται τη μη σαφήνεια των μη δομημένων ερεθισμάτων, αφετέρου η μελέτη των απαντήσεων αναφορικά με την απόδοση νοημάτων, οδηγούν στον εντοπισμό γνωρισμάτων της προσωπικότητας του ατόμου. Η παρουσίαση αρκετά διφορούμενων ερεθισμάτων συνδέεται με λιγότερες αμυντικές συμπεριφορές του ατόμου.

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Οι μηχανισμοί άμυνας του Εγώ 

            Στο πλαίσιο της Ψυχαναλυτικής θεωρίας προσδιορίζονται οι μηχανισμοί άμυνας του ατόμου, οι οποίοι διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, για να επιτευχθεί η μη είσοδος από το ασυνείδητο στο συνειδητό, σκέψεων και συναισθημάτων, από όπου θα αναπτυσσόταν άγχος στο άτομο. Οι εν λόγω μηχανισμοί ενεργοποιούνται από το Εγώ και έχουν αναλυθεί συστηματικά από την Anna Freud.

          Η Απώθηση είναι ο θεμελιώδης μηχανισμός άμυνας του ατόμου, όπου απομακρύνονται από το συνειδητό σκέψεις, βιώματα, ένστικτα και επιθυμίες του ατόμου, ασυνείδητα, καθότι δεν είναι αποδεκτά από το Εγώ. Ο λόγος της απόρριψής τους από το Εγώ έγκειται στη σύγκρουση με τα στοιχεία, που έχουν επιβληθεί στο Υπερεγώ. Τον συγκεκριμένο μηχανισμό στηρίζουν οι υπόλοιποι μηχανισμοί άμυνας.

           Αρκετά πρωτόγονος μηχανισμός άμυνας του ατόμου και συνάμα παθολογικός ειναι ο μηχανισμός της Άρνησης. Στην προκειμένη περίπτωση, αναπτύσσεται άρνηση, μερική είτε συνολική, για κάποιο συμβάν ή υπάρχει άρνηση κάποιας συναισθηματικής αντίδρασης σε ένα συμβάν. 

       Κατά τον μηχανισμό της Αντιστάθμισης, πραγματοποιούνται δραστηριότητες, προκειμένου για την απόκρυψη υπαρκτής ή μη υπαρκτής μειονεξίας, που μπορεί να είναι σωματική ή ψυχική. 

         Στην Εκλογίκευση, προκύπτει παραπλάνηση του ατόμου, καθώς και άλλων ατόμων. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός άμυνας επιτυγχάνει τη διατήρηση στο συνειδητό, ιδεών, από τις οποίες θα προερχόταν φοβερό άγχος στο άτομο, με τη χρησιμοποίηση δικαιολογιών. 

          Η Ενδοβολή εσωτερικεύει γνωρίσματα άλλων ατόμων - καταρχάς των γονέων, που καλύπτουν τις ανάγκες του παιδιού - καθώς και άλλων ανθρώπων. Κατ΄αυτόν τον τρόπο περιορίζεται το άγχος του αποχωρισμού στην ενήλικη ζωή. Σε περίπτωση παθολογικής ανάπτυξης του μηχανισμού αυτού μπορεί να παρουσιαστεί στο άτομο η διαταραχή της κατάθλιψης. 

           Στην Καταπίεση γίνεται απομάκρυνση μη αποδεκτών κοινωνικά ή δυσάρεστων σκέψεων και επιθυμιών από το συνειδητό. Ο μηχανισμός αυτός είναι συνειδητός. 

           Με τη Ματαίωση, μια ενέργεια που γίνεται προκαλεί ανατροπή κάποιας δυσάρεστης προηγούμενης ενέργειας, πραγματικής ή νοητικής. 

           Η Μετάθεση αποτελεί τον μηχανισμό άμυνας κατά τον οποίο εξαιτίας της ομοιότητας ανάμεσα σε δύο αντικείμενα, πραγματοποιείται μεταβίβαση αγχογόνων σκέψεων από το ένα αντικείμενο στο άλλο. Η μεταφορά αυτή οδηγεί σε μείωση του άγχους του ατόμου. 

           Κατά τη Μετατροπή, μη αποδεκτές από το Εγώ τάσεις, που έχει το άτομο, σωματοποιούνται. 

          Στη Μετουσίωση υπάρχει μεταβίβαση της ψυχικής ενέργειας από μη αποδεκτές ηθικά τάσεις σε αποδεκτές κοινωνικά ενέργειες, οδηγώντας σε ικανοποίηση κάποιας ανάγκης του ατόμου. 

           Ο μηχανισμός άμυνας της Μόνωσης επιτελεί την απομόνωση της σκέψης από το συναισθηματικό φορτίο.

         Στην Παλινδρόμηση, το άτομο πραγματοποιεί περισσότερο πρώιμες συμπεριφορές, που είχαν αποτελεσματικότητα στο παρελθόν, προκειμένου να διαχειριστεί ψυχοπιεστικές καταστάσεις. 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αλλαγής 

          Σε καταστάσεις όπου κάποιες συνθήκες ανατρέπονται, επιφέροντας κάποια νέα, δυσάρεστη κατάσταση, η αλλαγή, που έχει εμφανιστεί, προκαλεί διάφορες αντιδράσεις του ατόμου, που καλείται να την αντιμετωπίσει. Η αλλαγή παρουσιάζεται σε διάφορους τομείς, και τα άτομα διαφέρουν μεταξύ τους όσον αφορά στις αντιδράσεις απέναντι στη μεταβολή καταστάσεων. Μπορεί να πρόκειται για ένα επαγγελματικό ζήτημα, την απώλεια κάποιας σημαντικής σχέσης, ένα πρόβλημα υγείας, γενικά κάποια ανατροπή, που είναι δυσάρεστη. 

         Η εμφάνιση κάποιας δυσάρεστης αλλαγής προκαλεί σε πρώτο στάδιο μούδιασμα στο άτομο, που αντιδρά με άρνηση του δυσάρεστου συμβάντος, ενώ αργότερα βιώνει κατάθλιψη. Αυτά παρουσιάζονται κατά τα πρώτα στάδια μετά την αλλαγή. Σε μεταγενέστερο στάδιο, εμφανίζονται η αποδοχή της πραγματικότητας, η παραίτηση του ατόμου, η δοκιμή κάποιας εναλλακτικής συμπεριφοράς, η αναζήτηση νοήματος της αλλαγής, και η εσωτερίκευση της εμπειρίας. 

          Προκειμένου για την προαγωγή της προσαρμογής του ατόμου στην οποιαδήποτε δυσάρεστη αλλαγή, είναι σημαντική η εκδήλωση εποικοδομητικών αντιδράσεων όσον αφορά την αλλαγή που συνέβη. Η δημιουργία αρνητικών σκέψεων αναφορικά με τη δυσάρεστη μετάβαση και η ανάπτυξη αρνητικών συναισθημάτων παρεμποδίζουν την προσαρμογή, και ειναι καλό να εγκαταλειφθούν νωρίς. Η παραμονή σε αρχικά στάδια αντίδρασης στην αλλαγή μπορεί να διαρκέσει για χρόνια, σε κάποιες περιπτώσεις, εγκλωβίζοντας το άτομο σε μη αποτελεσματικές συμπεριφορές. Κάτι τέτοιο δεν το θέλουμε σε καμία περίπτωση. 

           Η αλλαγή, που έχει συμβεί, θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από το άτομο, που πρέπει να πραγματοποιήσει αλλαγές στη συμπεριφορά του, και να αλλάξει και το ίδιο. Η εμφάνιση αλλαγής αποτελεί κάτι φυσικό και θα πρέπει να είναι αναμενόμενη. Το άτομο θα πρέπει λοιπόν να διαχειριστεί την αλλαγή, που έχει εμφανιστεί, αναπτύσσοντας δράση έναντι της αδράνειας, και επιπλέον, βρίσκοντας νόημα στη δράση του. 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Η αισιοδοξία ως τρόπος ζωής 

         Η αισιοδοξία αποτελεί στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, που διατηρείται ακόμα και στην περίπτωση δύσκολων καταστάσεων, όπου το άτομο μπορεί να εστιάζει σε θετικά γεγονότα της ζωής. Σε οποιαδήποτε περίπτωση μπορεί να αναζητηθεί κάτι θετικό, μια θετική πλευρά στην οποία να μπορούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας.. 

         Το άτομο μπορεί να προσεγγίζει διάφορα ζητήματα αναμένοντας την καλύτερη δυνατή έκβαση, δίχως να ενισχύει τις σκέψεις όσον αφορά αρνητικές εκβάσεις. Η αισιοδοξία δεν αναφέρεται μόνο στον τρόπο σκέψης αλλά επεκτείνεται στη συμπεριφορά και στις δράσεις μας απέναντι σε θέματα που θελουμε ν΄αλλάξουμε. Με την αισιόδοξη στάση επικεντρωνόμαστε στη θετική πλευρά ενός ζητήματος και προσπαθούμε για το καλύτερο.

         Μπορούμε να αναζητήσουμε θετικές και ευχάριστες ειδήσεις και γεγονότα και να βιώσουμε τη χαρά, που συνδέεται με αυτά. Να επικεντρωθούμε σε ιστορίες, οι οποίες μας κινητοποιούν. Να χαρούμε με την αλληλεπίδραση με θετικά και χαρούμενα άτομα. Να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα με χιούμορ και να μην παίρνουμε τον εαυτό μας τόσο σοβαρά. Να μην επαναφέρουμε στη σκέψη μας δυσάρεστα βιώματα και συμπεριφορές άλλων ατόμων. Να εστιάσουμε στο τώρα και να εγκαταλείψουμε την εμμονή με το παρελθόν, καθώς και την πεποίθηση ότι τα προηγούμενα χρόνια ήταν καλύτερα και τα καλύτερα χρόνια πέρασαν. Έχουμε το παρόν και το μέλλον για όσα θέλουμε να κάνουμε και να πετύχουμε.

         Η αισιοδοξία μας πηγάζει από την πεποίθηση που έχουμε ότι όλα θα πάνε καλά. Έχουμε να διαλέξουμε λοιπόν είτε τη θετική πλευρά της αισιόδοξης στάσης είτε την απέναντι πλευρά της απαισιοδοξίας, που αντιμετωπίζει τα πράγματα αρνητικά. Σίγουρα θα έχει τύχει να παρατηρήσουμε άτομα που γκρινιάζουν για διάφορα θέματα. Αναμένουν αρνητικές εκβάσεις και δε νιώθουν ευγνωμοσύνη για όσα έχουν...

           Στο ξεκίνημα της κάθε μέρας ας βάλουμε στο νου μας θετικές σκέψεις και θετικές προσδοκίες και ας αντιμετωπίσουμε τα πράγματα χαμογελώντας. Ακόμα και στις δυσκολίες, στις ματαιώσεις, στις προκλήσεις που εμφανίζονται, αξίζει να αντιμετωπιστούν με δύναμη και με έναν αέρα επιτυχίας, σα να γνωρίζουμε από πριν ότι θα τα καταφέρουμε. Και κάθε μέρα να ξεπερνάμε κάθε εμπόδιο που θα συναντήσουμε, πιστεύοντας πραγματικά ότι θα τα καταφέρουμε, ότι τα όνειρά μας θα πραγματοποιηθούν και βιώνοντας αυτά τα θετικά συναισθήματα. 

         Πιστεύοντας ότι θα πετύχουμε σε αυτό για το οποίο προσπαθούμε και βλέποντας τη φωτεινή, τη χρωματιστή πλευρά των πραγμάτων, νιώθοντας ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε, μπορούμε να προσεγγίσουμε διαφορετικά ζητήματα αναμένοντας θετικές εκβάσεις σε αυτά. Βήμα βήμα θα ανέβουμε τα σκαλοπάτια της αισιόδοξης πορείας μας, περιμένοντας το καλύτερο, έχοντας υπομονή, πίστη και τελικά νικώντας...

Η καλύτερη στιγμή να ξεκινήσουμε τη δράση για μια αλλαγή είναι τώρα!

Σουσουγένη  Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Ενεργοποιώντας περισσότερη χαρά 

          Σε μια επιδίωξη της εξέλιξης του εαυτού μας εστιάζουμε στο να βελτιώσουμε την ποιότητα των σκέψεων, των συναισθημάτων μας και την επιλογή των συμπεριφορών μας. Πιο εποικοδομητικές σκέψεις, περισσότερο θετικά συναισθήματα και περισσότερο προσαρμοστικές συμπεριφορές σημαίνουν βελτίωση της ψυχολογίας μας! Σήμερα θα παρουσιάσουμε κάποιες δραστηριότητες, που σχετίζονται με την ενεργοποίηση των ορμονών, που συνδέονται με τη χαρά. 

        Ας σκεφτούμε πώς νοιώθουμε κάθε φορά που ολοκληρώνουμε μια εργασία, είτε πρόκειται για μια εργασία στο πανεπιστήμιο είτε για μια δουλειά στο σπίτι. Τα θετικά συναισθήματα που βιώνουμε έχουν σχέση με την απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Το ίδιο συμβαίνει και κατά την ενασχόληση με μια ευχάριστη δραστηριότητα, όπως κατά τη διάρκεια ενός γεύματος είτε μιας βόλτας με φίλους. Η ντοπαμίνη εκκρίνεται επίσης κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι, έχουμε έτσι διπλό όφελος κατά τη μαθησιακή διαδικασία. 

   Η επένδυση στη φυσική δραστηριότητα συνδέεται με την απελευθέρωση σεροτονίνης στον εγκέφαλο, πέρα από τα οφέλη που υπάρχουν όσον αφορά τη σωματική μας υγεία. Πάντα αξίζει τον κόπο να περπατήσουμε σε φυσικό περιβάλλον, να πάμε για τρέξιμο, να κολυμπήσουμε, να βγούμε στον ήλιο. Είναι σημαντικό να τρεφόμαστε σωστά, φροντίζοντας το σώμα και το πνεύμα μας. 

  Κάθε φορά που γελάμε, απελευθερώνονται ενδορφίνες, οι οποίες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του πόνου και ενισχύουν την ευχαρίστηση και την ευεξία. Το ίδιο συμβαίνει, όταν παρακολουθούμε μια ταινία που μας αρέσει, όταν ζωγραφίζουμε, όταν τρώμε μαύρη σοκολάτα. Η απελευθέρωση ενδορφινών επιτυγχάνεται ακόμα όταν αθλούμαστε. 

       Μια ακόμα σημαντική ορμόνη, που σχετίζεται με τη χαρά, είναι η ωκυτοκίνη. Αυτή η ορμόνη απελευθερώνεται όταν κρατάμε το χέρι ενός ανθρώπου, όταν αγκαλιαζόμαστε, όταν βρισκόμαστε με αγαπημένα μας πρόσωπα. Το παιχνίδι με τα παιδιά και το παιχνίδι με τα ζώα, που έχουμε στο σπίτι, λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. 

 Όσο περισσότερο συμπεριλαμβάνουμε αυτές τις δραστηριότητες στην καθημερινή μας ζωή, τόσο επιλέγουμε δράσεις, που προάγουν τις ορμόνες της ευτυχίας μας!Ας ξεκινήσουμε!

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc.

Η απόκτηση παιδιών 

         Η απόκτηση παιδιών οδηγεί στη δημιουργία της οικογένειας, τα μέλη της οποίας αναπτύσσουν μια σταθερή σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης. Η διαμόρφωση των ψυχολογικών αναγκών του ζευγαριού συμπορεύεται με την κοινωνική αποδοχή της γέννησης ενός παιδιού, η απόκτηση ωστόσο παιδιών δεν είναι πάντοτε επιθυμητή στον ίδιο βαθμό από τα άτομα. Η επιθυμία μας να γίνουμε γονείς καθορίζεται με βάση προσωπικά και περιβαλλοντικά στοιχεία, επηρεάζεται από την οικονομική μας κατάσταση, τις επαγγελματικές μας συνθήκες, καθώς και την ποιότητα και τις συνθήκες που υπάρχουν στη σχέση με τον σύντροφό μας. Η επιθυμία αυτή διαφοροποιείται από άτομο σε άτομο, μεταβάλλεται ωστόσο και στο ίδιο το άτομο, ανάλογα με τους παραπάνω παράγοντες. 

         Ο ερχομός ενός παιδιού επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα, το είδος και την εξέλιξη της σχέσης του ζευγαριού. Η ανάληψη του γονεϊκού ρόλου επιφέρει αλλαγές σε ψυχολογικό επίπεδο και στους δυο γονείς, αλλαγές που δεν σχετίζονται με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αποκτήθηκε το παιδί. Η πορεία της οικογένειας ως συστήματος αλληλεξαρτώμενων σχέσεων διαμορφώνεται πλέον ανάλογα με τις επιδράσεις της αναπτυξιακής πορείας και της ηλικίας του παιδιού. 

         Η απόκτηση ενός παιδιού σε συνθήκες που είναι θετικές επηρεάζει θετικά και εποικοδομητικά την πορεία της ανάπτυξής του. Η απόφαση για τον ερχομό ενός παιδιού δεν λαμβάνεται ωστόσο πάντοτε για τους σωστούς λόγους. Συχνά, η τεκνοποίηση οφείλεται απλά στην επιθυμία του ζευγαριού για διαιώνιση του είδους, είτε γίνεται για λόγους αυτο-επιβεβαίωσης του ατόμου, που επιδιώκει να δείξει την ικανότητά του για απόκτηση παιδιού. 

         Η γέννηση ενός παιδιού μπορεί να έχει αποφασιστεί από το άτομο, προκειμένου για τη βιωσιμότητα ενός γάμου, ο οποίος είναι δυσλειτουργικός. Στην περίπτωση αυτή, αγνοείται το πραγματικό όφελος του παιδιού και ο γονέας καθιστά το παιδί υπεύθυνο για την έκβαση της σχέσης των συζύγων. Άλλες φορές επιδιώκεται, μέσα από την απόκτηση παιδιού, η εξασφάλιση του πρωταρχικού ρόλου στη ζωή του παιδιού. Εδώ ο γονέας επιθυμεί τη σταθερή αγάπη από το παιδί του και επιδιώκει την αποκλειστικότητα, παρεμποδίζοντας την ανεξαρτησία του παιδιού. 

          Επίσης, αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού έχει, εκτός από την προγραμματισμένη απόκτησή του για λάθος λόγους, η αποκτησή του δίχως να έχει προηγηθεί συνειδητή απόφαση του ζευγαριού και δίχως να υπάρχει σχετική επιθυμία απόκτησης παιδιού. Στην περίπτωση αυτή, ο ερχομός του παιδιού  δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα και δυσμενή αντίδραση των γονέων προς το παιδί, γεγονός που δεν λειτουργεί εποικοδομητικά στην ανάπτυξη του παιδιού. 

          Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε στην απόκτηση του παιδιού μας εστιάζοντας στους λόγους, οι οποίοι θα το ωφελήσουν, διασφαλίζοντας τη σωστή στάση προς το παιδί και την ανταπόκριση στις ανάγκες του. Η ανταπόκρισή μας στις ψυχοσωματικές, στις γνωστικές, στις συναισθηματικές και τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες του παιδιού θα συμβάλλει στην ομαλή του ανάπτυξη. 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Η ομαλή λειτουργία της οικογένειας 

           Η οικογένεια λειτουργεί θετικά και εποικοδομητικά, όταν στο πλαίσιο της κατοχυρώνονται οι ανάγκες των μελών της, σε πνευματικό, ψυχοκοινωνικό και υλικό επίπεδο. Η πλήρης ανταπόκριση στις ανάγκες αυτές των ατόμων διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της οικογενειακής ομάδας. Η οικογένεια, μέσα από τις λειτουργίες της, συμβάλλει τελικά στην ικανοποίηση βασικών, καθώς και μη πρωταρχικών αναγκών των μελών της. 

   Η ικανότητα του οικογενειακού συστήματος να ανταποκρίνεται επαρκώς στις ψυχικές ανάγκες των μελών της οικογένειας έχει καθοριστικό ρόλο στη θετική λειτουργία της οικογένειας. Έτσι, οι διάφορες ψυχικές ανάγκες του ατόμου για σταθερότητα, ασφάλεια, ενδιαφέρον, αποδοχή, υποστήριξη, φροντίδα και αγάπη καλύπτονται στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Σε περιπτώσεις μη αναμενόμενων και δυσάρεστων γεγονότων για κάποιο μέλος της οικογένειας υπάρχει η προσδοκία κατανόησης και υποστήριξης του ατόμου αυτού από την οικογενειακή ομάδα. 

     Η απόκτηση παιδιών συνδέεται με συγκεκριμένες προκλήσεις και αποδίδει στο ζευγάρι τον βιολογικό και συγχρόνως κοινωνικό ρόλο του γονέα. Οι γονείς καλούνται να κοινωνικοποίησουν  τα παιδιά, καθιστώντας τα έτοιμα να μπουν στην κοινωνία. Το παιδί μαθαίνει από τους γονείς τις αξίες, τους κοινωνικούς κανόνες, και τις κοινωνικές συμπεριφορές, που χρειάζονται για την κοινωνική του προσαρμογή. Συγχρόνως, θα μεταδώσει κι εκείνο στους γονείς του νέους κανόνες, καθώς και βασικές παραμέτρους της θετικής ψυχολογικής κατάστασης και της θετικής κοινωνικής συμπεριφοράς των γονέων. Η σύνδεση του γονέα με το παιδί δεν περιορίζεται στην ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού, αλλά είναι αμφίδρομη. 

        Η οικογένεια αναλαμβάνει λειτουργίες, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους και λειτουργεί ομαλά όταν ικανοποιούνται οι ψυχοσυναισθηματικες, οι πνευματικές και οι υλικές ανάγκες των μελών της και επιτυγχάνεται η κοινωνικοποίηση των παιδιών, επιτρέποντας στους γονείς να μάθουν με τη σειρά τους από τα παιδιά. Προκειμένου να ενισχύσουμε την ομαλή λειτουργία του οικογενειακού συστήματος πρέπει να εστιάσουμε στις σχέσεις αλληλεπίδρασης μέσα στην οικογένεια, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα, τη λειτουργικότητα και την ευελιξία τους. 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Τα στάδια Ψυχοκοινωνικής Ανάπτυξης του Erik Erikson για τα παιδιά 

           Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας διαπιστώνονται τέσσερις ψυχοκοινωνικές περίοδοι, αντίστοιχες με τις αναπτυξιακές κρίσεις του Εγώ, όπου και διαμορφώνονται στο παιδί αντιλήψεις όσον αφορά τον εαυτό του και το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται. Στην 'Αυτονομία -Αμφιβολία', παρουσιάζονται αντιδράσεις εξερεύνησης του περιβάλλοντος του παιδιού νηπιακής ηλικίας, οι οποίες απορρέουν από τις δυνατότητες που πλέον διαθέτει το παιδί. Προκειμένου για τη διασφάλιση της αυτονομίας του παιδιού, είναι σημαντική η απόκριση στα ερωτήματά του, η προαγωγή της αυτενέργειας, καθώς και η προώθηση της εξερευνητικής στάσης του παιδιού από τους γονείς του. Σε περίπτωση που αυτά απουσιάζουν, θα υπάρξει αμφιβολία και ανασφάλεια στο παιδί. Η συγκεκριμένη περίοδος παρουσιάζεται κατά το τέλος του 2ου έτους του παιδιού. 

          Κατά την περίοδο ΄Πρωτοβουλία -Ενοχή', διαπιστώνεται η χρήση της φαντασίας του νηπίου και η εκδήλωση νέων δραστηριοτήτων, στην ηλικία των 3-6 χρόνων. Για την ανάπτυξη της συμπεριφοράς επιδίωξης δημιουργικών δραστηριοτήτων και την εκδήλωση πρωτοβουλίας από το παιδί, είναι αναγκαία η διασφάλιση του αισθήματος της επιτυχίας και η θετική αξιολόγηση των προσπαθειών του από τους γονείς. Στην αντίθετη περίπτωση παρουσιάζεται ενοχή. 
          Στη διάρκεια της σχολικής ηλικίας διαπιστώνεται η ψυχοκοινωνική περίοδος Παραγωγικότητα - Ανεπάρκεια, όπου οι διευρυμένες δυνατότητες του παιδιού οδηγούν στην ικανότητα πραγματοποίησης νέων δραστηριοτήτων, που επιθυμεί έντονα το παιδί.Η χρησιμοποίηση των ικανοτήτων που διαθέτει το παιδί οδηγεί στην ανάπτυξη των γνώσεών του, ενώ εκδηλώνεται η επιδίωξη απόκτησης ελέγχου στο περιβάλλον του παιδιού. Η ανάπτυξη της παραγωγικότητας και της εργατικότητας του παιδιού προέρχεται από τη στήριξη της επιδίωξης του παιδιού για παραγωγικότητα, τόσο από τους γονείς του, όσο και από τους εκπαιδευτικούς. Διαφορετικά, μπορεί να παρουσιαστεί το αίσθημα ανεπάρκειας στο παιδί. 

           Η εμπειρία της αποτυχίας κάνει το παιδί να αισθάνεται ανεπαρκές, κι έτσι οδηγείται στην επίδειξη αμυντικών αντιδράσεων, όπως η ειρωνεία και η εκδήλωση βίας. Θα πρέπει η ανάπτυξη προσδοκιών για τα κατορθώματα του παιδιού να είναι σύμφωνη με τις ικανότητες του, προκειμένου να αποτρέψουμε την αποτυχία, που μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ανεπάρκειας, και να οδηγήσει το παιδί σε παραίτηση από τις προσπάθειές του.

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc. 

Οι κοινωνικές επιδιώξεις των παιδιών σχολικής ηλικίας 

           Κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας παρουσιάζεται επέκταση του κοινωνικού πλαισίου του παιδιού, που πλέον επικεντρώνεται στο παιχνίδι εντός μιας ομάδας, της οποίας και επιδιώκει την αποδοχή. Συνεπώς, οι δραστηριότητες του παιχνιδιού με την οικογένεια του παιδιού καθίστανται λιγότερο ενδιαφέρουσες, και το ενδιαφέρον στρέφεται προς την παρέα των συνομηλίκων. 

           Στο πλαίσιο του παιχνιδιού των παιδιών αυτής της ηλικίας διαπιστώνονται η ύπαρξη κανόνων, η ανάθεση ρόλων, η ανάδειξη αρχηγών. Τόσο οι προσωπικές, όσο και οι κοινωνικές ανάγκες των παιδιών μέσης παιδικής ηλικίας καθιστούν καίρια τη συμμετοχή στις ομάδες των συνομηλίκων. Η επιδίωξη της συμμετοχής των παιδιών σε κάποια ομάδα προσανατολίζεται περισσότερο προς την παρέα με παιδιά που έχουν ίδιο φύλο. Κατά την περίοδο της σχολικής ηλικίας, η διαμόρφωση των αντιλήψεων και η ανάπτυξη των κοινωνικά αποδεκτών συμπεριφορών, που επιδεικνύει το παιδί, αποδίδονται στην ομάδα των συνομηλίκων, στην οποία εντάσσεται το παιδί, και βεβαίως και στην οικογένεια, που αναλαμβάνει τη διαπαιδαγώγησή του. 

           Επομένως, στη μέση παιδική ηλικία διαπιστώνονται μεταβολές στη συμπεριφορά του παιδιού, σε σύγκριση με την πρώτη παιδική ηλικία, στο πλαίσιο διαφορετικών περιβαλλοντικών καταστάσεων στο δημοτικό σχολείο. Η συμπεριφορά του παιδιού κατά το τέλος της μέσης παιδικής ηλικίας θα γίνει πιο αποτελεσματική και λειτουργική, καθώς επιδιώκεται η συνεργασία με παιδιά της ίδιας ηλικίας. Η ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων του παιδιού είναι τώρα εφικτή, ενώ απουσιάζει η εμφάνιση λιγότερο ώριμων και επιθετικών αντιδράσεων, που εκδηλώνονταν στο παρελθόν. 

Σουσουγένη Ευαγγελία, ψυχολόγος, MSc.

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας ενδιαφέρονται κυρίως για τους συνομηλίκους τους και επιδιώκουν τη συμμετοχή σε ομάδες συνομηλίκων, επιλέγοντας κυρίως παιδιά του ίδιου φύλου.

Προς το τέλος της σχολικής ηλικίας, τα παιδιά θέλουν να συνεργάζονται με τους συνομηλίκους τους  

Προς τη λήψη μιας απόφασης και την εύρεση λύσης   

Κάθε στόχος είναι εφικτός όταν υπάρχει προσπάθεια 

Το ξεκίνημα της προσπάθειας είναι ήδη μία νίκη